Bộ phim “Up Stream” – Ngược dòng đời của đạo diễn Từ Tranh, một tác phẩm chân thực và đầy cảm xúc, vẽ nên bức tranh trần trụi về cuộc sống đô thị hiện đại. Bộ phim kể câu chuyện về Cao Chí Lũy, một người đàn ông trung niên bị sa thải sau hơn một thập kỷ cống hiến tại một công ty công nghệ, anh bị sa thải do chính sản phẩm anh tạo ra. Tình huống bước ngoặc này khởi đầu cho hành trình đầy gian nan của anh trong việc tìm lại vị trí của mình trong xã hội.
Cốt truyện của phim được triển khai mượt mà đủ chạm đến trái tim người xem. Cao Chí Lũy, một người đàn ông tuổi trung niêm đủ kinh nghiệm và năng lực, lại vấp phải bức tường vô hình của tuổi tác trong thị trường lao động khắc nghiệt. Phía sau anh là gia đình năm người phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn thu nhập chính của anh – Bị ngân hàng dí nợ từ khoản trả góp căn nhà, học phí trường quốc tế của con, áp lực từ người cha đột ngột đổ bệnh… cùng vô vàn chi phí hàng ngày. Bản thân nhân vật chính cũng đang chật vật với bệnh tiểu đường, phụ thuộc vào những mũi tiêm insulin. Hình ảnh một gia đình chông chênh giữa sự giàu có và nghèo khó ấy là hình mẫu dễ bắt gặp trong xã hội Trung Quốc hiện đại và trong đó có Việt Nam.
Phim khéo léo khắc họa đô thị Trung Quốc một cách chân thực, trái ngược với hình ảnh hào nhoáng thường được tô vẽ trên truyền thông về nền kinh tế đứng thứ hai trên thế giới. Những khu chung cư chen chúc, những con ngõ nhỏ hẹp, bầu trời xám xịt ô nhiễm – tất cả tạo nên một bối cảnh vừa ngột ngạt vừa đau đáu, nơi mà nhân vật chính, cũng như hàng triệu con người khác, phải vật lộn để sinh tồn.
Tôi thích cách mà bộ phim xây dựng hình ảnh một cách chi tiết mang tính ẩn dụ. Các cảnh quay tỉ mỉ, từ tòa nhà vô hồn, bãi xe đạp chất đống, đến hành trình của những shipper luồn lách qua các hẻm nhỏ – tất cả tạo nên một thế giới đầy sống động, gần gũi nhưng đặc tả cuộc sống khắc nghiệt. Chi tiết thú vị khi các shipper luyện nụ cười trước khi giao hàng để nhận lại được “đánh giá tốt” trên ứng dụng, hay hình ảnh Cao Chí Lũy loay hoay trong vũ trường toàn những người trẻ thờ ơ, mang đến sự tương phản đầy chua chát giữa thế giới của người vất vả mưu sinh và những người sống thừa mứa đến mức đốt cháy năng lượng một cách vô nghĩa.
Tuy nhiên, điểm trừ của bộ phim nằm ở tình huống “đột ngột đổ bệnh” của cha Cao Chí Lũy. Tình tiết này có vẻ gượng ép, chỉ nhằm đẩy nhân vật vào hoàn cảnh ngặt nghèo và tăng cường cao trào cho mạch phim. Nếu được xử lý tinh tế hơn, bộ phim sẽ trở nên trọn vẹn hơn.
Trong phim tôi thấy mình trong câu chuyện của Cao Chí Lũy. Bước vào độ đuổi trung niên tôi cũng đang đối mặt với khó khăn về tài chính, một thời gian dài thất nghiệp và những khoản nợ đè nặng. Ở một xã hội Á Đông, nơi lòng tự trọng đôi khi phải nhường bước cho thực tế cơm áo gạo tiền, nghề shipper thường bị xem nhẹ. Tôi đồng tình với câu chuyện bộ phim để mọi người nhận ra rằng mọi công việc đều đáng trân trọng, bởi đó là hành trình để mỗi chúng ta học hỏi, trưởng thành và hoàn thiện bản thân.
Đạo diễn Đào Phúc Quang Vũ.
